Bir şəhər yalnız coğrafi mövqeyi ilə deyil, bəzən tarixə düşən anlarla yadda qalır. 2024-ci ilin Bakı payızı da məhz belə bir an oldu – dünyanın diqqət mərkəzində, Xəzərin sahilində doğulan qlobal dönüş nöqtəsi: COP29 və onun yaratdığı “Bakı sıçrayışı”. Bu ifadə – “Bakı sıçrayışı” – təkcə emosional metafora deyil, real siyasi nəticələri, strateji diplomatik uğurları və tarixi iradəni ehtiva edən anlayışa çevrilib. Bu sıçrayış Azərbaycanın beynəlxalq nüfuzuna yeni qat, iqlim mübarizəsinə isə yeni istiqamət verdi. BMT-nin İqlim Dəyişikliyi üzrə Çərçivə Konvensiyasının
Tərəflər Konfransı – COP29-un Bakıda keçirilməsi, əslində illərdir formalaşan dövlət siyasətinin məntiqi nəticəsi idi. Bakı bu mühüm sammitə ev sahibliyi etməklə təkcə təşkilati məsuliyyəti öz üzərinə götürmədi, həm də müzakirələrin məzmununu, ruhunu və nəticəsini müəyyən edən strateji mərkəz rolunu oynadı. 160-dan çox ölkənin, 70-ə yaxın dövlət və hökumət başçısının, yüzlərlə beynəlxalq təşkilat və media nümayəndəsinin iştirak etdiyi bu qlobal tədbir Azərbaycanın beynəlxalq imicinə, diplomatik nüfuzuna və geosiyasi çəkisinə verdiyi töhfə ilə seçildi. COP29-da qəbul olunan “Bakı Konsensusu”, qlobal iqlim siyasətində yeni mərhələnin başlanğıcını simvollaşdırdı.
Bu gün dünya iqlim dəyişmələri ilə bağlı çağırışlara cavab axtararkən əsas məsələ təkcə texnologiyalar deyil, həm də ədalət anlayışıdır. “Yaşıl keçid” prosesi yalnız texniki deyil, sosial və iqtisadi məsələdir. İnkişaf etmiş ölkələrlə yanaşı, inkişaf etməkdə olan dövlətlərin də ehtiyac və imkanları nəzərə alınmalıdır. Məhz bu məntiqlə çıxış edən Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev COP29 zamanı verdiyi bəyanatlarda belə bir tezisi irəli sürdü: “Ədalətli keçid üçün ədalətli maliyyə mexanizmləri olmalıdır. Heç bir ölkə arxada qalmamalıdır.” Xüsusilə Afrika, Latın Amerikası və Asiyanın bir çox inkişaf etməkdə olan ölkələri tərəfindən rəğbətlə qarşılandı. Bakı, iqlim məsələsində həmrəylik ruhunu dirçəltməklə, “Qlobal Cənub” və “Qlobal Şimal” arasında real körpüyə çevrildi. COP29-un uğur hekayəsində Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevin rolu həlledici oldu. Onun şəxsən təşəbbüsü, diplomatik fəallığı, siyasi iradəsi və balanslı liderlik modeli bu mötəbər tədbirin həm təşkilati, həm də məzmun baxımından uğurla keçməsini təmin etdi. Prezident Əliyev yalnız ev sahibi statusu ilə kifayətlənmədi. O, öz çıxışlarında dünya ictimaiyyətinə çağırış etdi:
Ətraf mühitlə bağlı öhdəliklər kağız üzərində qalmasın; Qlobal iqlim fondları real təsir mexanizminə çevrilsin; Kiçik və neftdən asılı ölkələrin də yaşıl inkişafı üçün beynəlxalq dəstək artırılsın. Bu çağırışlar söz olaraq qalmadı – konfransın yekun sənədlərində əksini tapdı. Hətta bəzi beynəlxalq müşahidəçilər COP29-u “yeni iqlim ədalətinin başlanğıcı” kimi qiymətləndirdilər və bu mərhələnin lideri olaraq Azərbaycan Prezidentini qeyd etdilər. Azərbaycanın yalnız qlobal platformalarda çıxış edən yox, həm də daxildə konkret addımlar atan ölkə olduğunu sübut etdi. Prezident İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə son illər ərzində:
Zəngəzur və Qarabağ bölgələri “Yaşıl Enerji Zonası” elan olunub; Xəzər dənizində külək elektrik stansiyalarının qurulması üzrə beynəlxalq müqavilələr imzalanıb; 2027-ci ilədək ölkənin ümumi enerji istehsalının 30 faizinin bərpa olunan mənbələrdən təmin olunması hədəfi qoyulub.
Azərbaycan artıq təkcə neftlə deyil, “yaşıl enerji” ilə də dünyaya çıxır. COP29 bu strategiyanın beynəlxalq miqyasda təsdiqinə çevrildi. Bu gün dünya iqlim böhranı, enerji təhlükəsizliyi və geosiyasi qeyri-müəyyənliklə üz-üzədir. Belə bir dövrdə COP29-un uğurla baş tutması və “Bakı sıçrayışı”nın reallığa çevrilməsi təsadüf deyil. Bu, müstəqil, uzaqgörən və prinsipial siyasətin nəticəsidir. Azərbaycan bir daha sübut etdi ki, o, regionun lideri olmaqla yanaşı, qlobal miqyasda məsuliyyətli tərəfdaşdır. Bakı isə artıq sadəcə bir şəhər deyil – dünyanın yaşıl gələcəyi naminə verilən sözlərin və əməli addımların paytaxtıdır. Azərbaycanın XXI əsrdə tarixə öz möhürünü necə vurduğunu göstərən parlaq nümunə oldu. “Bakı sıçrayışı” təkcə bugünün uğuru deyil, gələcəyin başlanğıcıdır. Qlobal iqlim siyasətində bu gün artıq bir “Azərbaycan modeli”ndən danışmaq mümkündür. Və bu modelin əsasında vizion, balans və iradə dayanır.
Ramin Əliyev,
Yeni Azərbaycan Partiyasının əməkdaşı
