2025-ci il iyunun 2-də Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev Bakı Ekspo Mərkəzində keçirilən 30-cu Yubiley Beynəlxalq Xəzər Neft və Qaz Sərgisi “Caspian Oil and Gas”, 13-cü Xəzər Beynəlxalq Energetika və Yaşıl Enerji Sərgisi “Caspian Power” və 30-cu Yubiley “Baku Energy Forum”un rəsmi açılış mərasimində çıxış etdi. Bu mühüm tədbir təkcə Azərbaycanın deyil, həm də bütün regionun enerji gələcəyini formalaşdıran əsas beynəlxalq platformalardan biri kimi qiymətləndirilir. Prezident İlham Əliyev çıxışına Azərbaycanın enerji sahəsində keçdiyi böyük inkişaf yolunu xatırlatmaqla başladı. O qeyd etdi ki, 1994-cü ildə ümummilli lider Heydər Əliyevin rəhbərliyi ilə imzalanan və “Əsrin müqaviləsi” adlandırılan razılaşma Azərbaycanın müstəqil enerji siyasətinin başlanğıcını qoydu. Bu müqavilə nəticəsində ölkəyə xarici sərmayələr cəlb olundu, müasir neft və qaz infrastrukturu formalaşdı və Azərbaycan qlobal enerji bazarında mühüm oyunçuya çevrildi.
Prezident çıxışında Azərbaycanın Cənubi Qafqazda və bütövlükdə Avropa enerji təhlükəsizliyinin təminində oynadığı rolu vurğuladı. Bakı-Tbilisi-Ceyhan neft kəməri, Bakı-Tbilisi-Ərzurum qaz boru xətti və Cənub Qaz Dəhlizi kimi nəhəng layihələr vasitəsilə Azərbaycan öz təbii ehtiyatlarını dünya bazarlarına çıxararaq enerji idxalçısı olan Avropa ölkələrinin sabit və etibarlı təchizatçısına çevrildi. Ölkə başçısı qeyd etdi ki, hazırda Azərbaycan təbii qaz ixracını 8 ölkəyə həyata keçirir və bu rəqəm gələcək illərdə daha da artacaq. 2024-cü ildə qaz ixracı 24 milyard kubmetri ötüb. Prezident əlavə etdi ki, bu, təkcə iqtisadi göstərici deyil, həm də Azərbaycanın strateji etibarlılığının sübutudur. Prezident İlham Əliyev çıxışında xüsusi olaraq Azərbaycanın yaşıl enerji siyasətindən bəhs etdi. O bildirdi ki, ölkə ənənəvi enerji sektorunda əldə etdiyi uğurlar fonunda indi də bərpa olunan enerji sahəsində iddialı hədəflər qarşısına qoyur. Bu çərçivədə Birləşmiş Ərəb Əmirliklərinin “Masdar” şirkəti ilə birgə həyata keçirilən günəş və külək elektrik stansiyalarının tikintisi Azərbaycanı yaşıl enerji istehsalında lider dövlətlərdən birinə çevirəcək. 2027-ci ilə qədər ölkənin bərpa olunan enerji gücünün 2 qiqavata çatdırılması planlaşdırılır. Prezident əlavə etdi ki, bu layihələr təkcə enerji istehsalını artırmaq məqsədi daşımır, həm də iqlim dəyişiklikləri ilə mübarizədə Azərbaycanın qlobal öhdəliklərinin bir hissəsidir. Prezidentin çıxışında vurğulanan mühüm məsələlərdən biri də Azərbaycanın BMT-nin İqlim Dəyişikliyi üzrə Çərçivə Konvensiyasının Tərəflər Konfransının – COP29-un ev sahibi olması ilə bağlı idi. İlham Əliyev qeyd etdi ki, bu qərar Azərbaycanın beynəlxalq ictimaiyyət tərəfindən etibarlı tərəfdaş və məsuliyyətli dövlət kimi tanınmasının göstəricisidir. COP29-un Bakıda keçirilməsi, həmçinin Azərbaycanın iqlim dəyişiklikləri ilə mübarizədə liderliyə iddialı olduğunu sübut edir. Prezident bildirdi ki, bu mötəbər tədbir iqlim diplomatiyasının gücləndirilməsi, yaşıl enerji transformasiyası və ekoloji məsuliyyətin artırılması baxımından olduqca əhəmiyyətlidir.
Prezident İlham Əliyev Xəzər dənizinin ekoloji vəziyyəti məsələsinə də toxundu. Su səviyyəsinin azalmasının əsas səbəblərindən biri kimi iqlim dəyişikliklərini və insan fəaliyyətini göstərən Prezident bu problemin həllinin regional və beynəlxalq əməkdaşlıq tələb etdiyini vurğuladı. O, bildirdi ki, Azərbaycanın məqsədi təkcə öz iqtisadi maraqlarını təmin etmək deyil, eyni zamanda ətraf mühitin qorunmasına və dayanıqlı gələcəyə töhfə verməkdir. Prezidentin çıxışında xüsusi olaraq bir məqama da diqqət çəkildi: Azərbaycan 30 il ərzində imzaladığı bütün beynəlxalq enerji sazişlərinə sadiq qalıb, heç bir müqaviləni pozmayıb və tərəfdaşlarının etimadını qazanıb. Bu, Azərbaycanın enerji siyasətinin əsas prinsiplərindən biri olan şəffaflıq, sabitlik və uzunmüddətli əməkdaşlıq anlayışlarının praktik təzahürüdür. İlham Əliyev qeyd etdi ki, Azərbaycanın artan nüfuzu və geostrateji mövqeyi ölkəni təkcə enerji ixracatçısı kimi deyil, həm də enerji əməkdaşlığı üzrə təşəbbüskar kimi formalaşdırır. Prezident İlham Əliyevin Bakı Enerji Həftəsindəki çıxışı Azərbaycanın enerji siyasətinin 30 illik tarixi ilə yanaşı, gələcəyə baxışını da ortaya qoydu.
Ənənəvi enerji mənbələrinin səmərəli istismarını, bərpa olunan enerji sahəsində irəliləyişləri və qlobal iqlim məsələlərinə aktiv yanaşmanı bir arada əks etdirən bu strategiya, Azərbaycanın həm regional lider, həm də qlobal enerji oyunçusu statusunu daha da möhkəmləndirəcək. Bu mühüm çıxış bir daha sübut etdi ki, Azərbaycan nəinki enerji ixrac edən bir ölkədir, həm də enerji siyasətində liderlik edən, strateji düşüncəyə və qlobal məsuliyyətə malik bir dövlətdir
İlham Quliyev,
Yeni Azərbaycan Partiyası, məsləhətçi
