Qloballaşan dünyada dövlətlər arasında iqtisadi və siyasi münasibətlər milli maraqlar üzərində formalaşır. Bu baxımdan Azərbaycan Respublikası balanslaşdırılmış xarici siyasət kursu çərçivəsində müxtəlif regionlarla strateji əməkdaşlıq qurur. Bu əməkdaşlıqda Avropa İttifaqı ölkələri ilə yanaşı, Asiya gücləri ilə də münasibətlər mühüm yer tutur. Xüsusilə İtaliya və Çin Xalq Respublikası, Azərbaycanın həm iqtisadi, həm də geosiyasi baxımdan ən
Azərbaycanın Avropaya təbii qaz ixracında İtaliya əsas ölkələrdən biridir. 2020-ci ildə istifadəyə verilmiş TAP (Trans Adriatik Boru Kəməri) vasitəsilə Azərbaycan qazı İtaliya üzərindən Avropanın cənubuna çatdırılır. Bununla yanaşı, İtaliya şirkətləri Azərbaycanın enerji layihələrində fəal iştirak edir. Məsələn, “8 Noyabr” Elektrik Stansiyasının tikintisində İtaliyanın “Ansaldo Energia” şirkəti mühüm rol oynamışdır.
İtaliya uzun illərdir ki, Azərbaycanın birinci ticarət tərəfdaşıdır. Əsasən xam neft və təbii qaz ixracı bu statistikaya təsir edir. Eyni zamanda, qeyri-neft sektorunda da qarşılıqlı ticarət genişlənir: avadanlıq, maşınqayırma, tikinti materialları və kənd təsərrüfatı məhsulları idxal-ixrac əlaqələrinin əsasını təşkil edir. İtaliya Azərbaycanın ərazi bütövlüyünü dəstəkləyən ölkələrdən biridir. Bu münasibətlər dövlət başçıları səviyyəsində qarşılıqlı səfərlər və əməkdaşlıq sənədləri ilə möhkəmləndirilir. Mədəniyyət sahəsində də əməkdaşlıq genişlənir: Azərbaycanda İtaliya mədəniyyət günləri keçirilir, italyan universitetləri ilə təhsil əlaqələri inkişaf edir.
Azərbaycan və Çin arasında əməkdaşlığın mühüm istiqamətlərindən biri nəqliyyat-tranzit sahəsidir. Azərbaycan Çinlə Avropa arasında strateji tranzit ölkəsi kimi çıxış edir. “Bakı-Tbilisi-Qars” dəmir yolu və Bakı Beynəlxalq Dəniz Ticarət Limanı Çin mallarının Orta Dəhliz (Middle Corridor) vasitəsilə Avropaya çatdırılmasında əsas rol oynayır.
Çin şirkətləri Azərbaycanda iri infrastruktur layihələrində iştirak edir. Məsələn, “Dongfang Electric Corporation” “8 Noyabr” Elektrik Stansiyasının tikintisində mühüm texnoloji dəstək göstərib. Bundan başqa, elektrik avadanlıqları, nəqliyyat vasitələri və tikinti texnologiyaları sahəsində də Çin Azərbaycanın əsas tərəfdaşlarındandır. Azərbaycan Çin tərəfindən irəli sürülmüş “Bir Kəmər, Bir Yol” təşəbbüsünün fəal iştirakçısıdır. Bu təşəbbüs çərçivəsində Çin Azərbaycanın ərazisindən keçən yeni nəqliyyat dəhlizlərinə investisiya yatırır və tərəfdaşlıq genişlənir. Hər iki ölkə BMT və digər beynəlxalq təşkilatlar çərçivəsində də əməkdaşlıq edir.
İtaliya və Çin, Azərbaycanla müxtəlif sahələrdə – enerji, ticarət, nəqliyyat və texnologiya – dərin və qarşılıqlı faydalı əməkdaşlıq münasibətləri qurmuş strateji tərəfdaşlardır. Bu tərəfdaşlıqlar ölkənin regional və qlobal iqtisadi inteqrasiyasını sürətləndirir, enerji təhlükəsizliyini möhkəmləndirir və beynəlxalq nüfuzunu artırır. Azərbaycanın balanslı və çoxtərəfli xarici siyasəti bu tərəfdaşlıqları daha da möhkəmləndirmək üçün əlverişli zəmin yaradır.
Mətanət Cəfərova,
Yeni Azərbaycan Partiyası, məsləhətçi
