Heydər Əliyev, Azərbaycan siyasi tarixinin müstəsna şəxsiyyətlərindən biridir. Onun 1993-cü ildə Naxçıvanda hakimiyyətə gəlməsi, həm regional, həm də milli səviyyədə əhəmiyyətli təsir göstərdi. Bu məqalədə Heydər Əliyevin Naxçıvanda hakimiyyətə gəlməsi prosesi, onun səbəbləri, həyata keçirdiyi islahatlar və bölgə üzərindəki təsirləri ətraflı şəkildə araşdırılacaqdır.1991-ci ildə Azərbaycan Respublikası müstəqilliyini elan etdikdən sonra, ölkədə siyasi və iqtisadi qeyri-sabitlik hökm sürürdü. Sovet İttifaqının çökməsi ilə meydana çıxan yeni müstəqil dövlətlər, o cümlədən Azərbaycan, ciddi iqtisadi çətinliklərlə və siyasi münaqişələrlə üzləşmişdi. Bu çətinliklərdən biri də Naxçıvan Muxtar Respublikasında yaşanırdı. Bu dövrdə Naxçıvan siyasi və sosial qeyri-sabitlikdən əziyyət çəkirdi.Heydər Əliyev 1993-cü ilin iyun ayında Naxçıvanda hakimiyyətə gəldi. Bu hadisə, Azərbaycanın siyasi tarixi üçün mühüm bir dönüm nöqtəsi oldu. Əliyevin bu prosesdəki rolu, bir neçə əsas amil ilə əlaqədardır:1991-1993-cü illərdə Naxçıvanda ciddi siyasi gərginliklər mövcud idi. Naxçıvanın o zamankı rəhbəri Vasif Talıbovun istefası, bölgədəki siyasi qarışıqlığı artırdı. Bu vəziyyət Heydər Əliyevin siyasi müdaxiləsini zəruri etdi. Azərbaycan daxilindəki münaqişələr, xüsusilə də Ermənistan-Azərbaycan Dağlıq Qarabağ münaqişəsi, Naxçıvanın təhlükəsizliyini təhdid edirdi. Heydər Əliyevin bu münaqişələrə effektiv müdaxiləsi, bölgədəki siyasi qeyri-sabitliyi aradan qaldırmağa kömək etdi. Azərbaycanın digər bölgələrindəki siyasi qeyri-sabitliklər, Naxçıvanda da təsirini göstərirdi. Əliyevin bu vəziyyəti idarə etmək üçün atdığı addımlar, regional münaqişələrin təsirini azaltmağa yönəldilmişdi. Heydər Əliyevin Naxçıvanda hakimiyyətə gəlməsi ilə bölgədə bir sıra əhəmiyyətli islahatlar həyata keçirildi. Heydər Əliyev, Naxçıvanın iqtisadi potensialını artırmaq məqsədilə bir sıra iqtisadi islahatlar həyata keçirdi. Bu islahatlar çərçivəsində infrastrukturların yenidən qurulması, investisiya təşviqləri və iqtisadi planlaşdırma üzrə işlər görülüb. Nəticədə, Naxçıvanın iqtisadi inkişafı sürətləndi və bölgə iqtisadi baxımdan daha stabil hala gəldi. Heydər Əliyevin hakimiyyətə gəlməsi ilə Naxçıvanda siyasi sabitlik təmin edildi. Siyasi təsisatların gücləndirilməsi, idarəetmə strukturunun təkmilləşdirilməsi və şəffaflıq prinsiplərinə riayət edilməsi bu dövrün əsas prioritetləri arasında idi. Bu, bölgənin siyasi mühitinin yaxşılaşmasına gətirib çıxardı. Ulu Öndər bölgənin sosial infrastrukturlarını da yenidən qurdu. Təhsil, səhiyyə və digər sosial xidmətlərin inkişafına yönəlik layihələr həyata keçirildi. Bu, Naxçıvanın sosial rifahını artırdı və bölgə əhalisinin həyat səviyyəsini yüksəltdi. Heydər Əliyevin Naxçıvanda hakimiyyətə gəlməsi, bölgənin siyasi və iqtisadi mühitində əhəmiyyətli dəyişikliklərə səbəb oldu: Naxçıvanın iqtisadi inkişafı Heydər Əliyevin rəhbərliyi altında sürətləndi. İnfrastruktur layihələri, iqtisadi islahatlar və investisiya təşviqləri bölgənin iqtisadi potensialını artırdı. Heydər Əliyevin liderliyi altında Naxçıvanda siyasi sabitlik təmin edildi. Bu, bölgənin ümumi siyasi mühitini yaxşılaşdırdı və regional təhlükəsizliyi artırdı. Heydər Əliyevin Naxçıvandakı müvəffəqiyyətləri, Azərbaycanın ümumi inkişafına müsbət təsir etdi. Onun həyata keçirdiyi islahatlar, Azərbaycanın digər bölgələrində də tətbiq edildi və ölkənin siyasi sabitliyini gücləndirdi. Ulu Öndər Heydər Əliyevin Naxçıvanda hakimiyyətə gəlməsi, yalnız bölgə üçün deyil, bütün Azərbaycan üçün mühüm bir mərhələdir. Onun liderliyi və həyata keçirdiyi islahatlar, Naxçıvanın inkişafına və Azərbaycan Respublikasının siyasi stabilitesinə böyük töhfələr vermişdir. Bu dövr, Heydər Əliyevin Azərbaycan tarixindəki əhəmiyyətini bir daha təsdiqləmişdir.
İlham Quliyev,
YAP-ın gənc fəalı
