Əsrin müqaviləsi, Azərbaycanın neft-qaz sənayesində yeni bir dövrün başlanğıcı oldu

20 sentyabr 1994-cü il tarixində Bakı şəhərində imzalanan “Əsrin müqaviləsi” Azərbaycanın müstəqillik əldə etdikdən sonra iqtisadi və sənaye sahəsində ən mühüm hadisələrdən biri oldu. Bu müqavilə, Azərbaycan Respublikasının Dövlət Neft Şirkəti (SOCAR) ilə dünyanın bir çox aparıcı neft şirkətləri arasında bağlanmış və ölkənin neft sənayesində yeni bir mərhələnin başlanğıcını qoymuşdur.

20 sentyabr 1994-cü ildə imzalanan və Azərbaycanın enerji siyasətində dönüş nöqtəsi sayılan “Əsrin müqaviləsi”, ölkənin neft-qaz sektorunun inkişafında əvəzsiz rol oynayan bir sənəd oldu. Bu müqavilənin uğurla həyata keçirilməsində Azərbaycanın ümummilli lideri Heydər Əliyevin rolu danılmazdır. Onun strateji düşüncəsi və rəhbərliyi sayəsində, Azərbaycan dünya enerji bazarında mühüm bir mövqeyə sahib oldu.

Heydər Əliyev, 1993-cü ildə yenidən hakimiyyətə gəldikdən sonra, ölkənin iqtisadi və siyasi sabitliyini təmin etmək üçün bir sıra mühüm islahatlar həyata keçirdi. Onun əsas məqsədlərindən biri, Azərbaycanın zəngin enerji resurslarından səmərəli istifadə edərək, ölkənin inkişafını və beynəlxalq nüfuzunu artırmaq idi. Heydər Əliyevin bu sahədəki fəaliyyətləri, Azərbaycanın müstəqilliyini möhkəmləndirmək və xalqın rifahını artırmaq yönündə idi.

Əsrin müqaviləsi, Azərbaycanın müstəqillik dövründə həyata keçirdiyi ilk böyük beynəlxalq neft layihəsidir. Bu müqavilə, Xəzər dənizinin Azərbaycan sektorunda yerləşən “Azəri”, “Çıraq” yataqlarının və “Günəşli” yatağının dərinsulu hissəsinin işlənməsini nəzərdə tuturdu. Müqavilənin bağlanması ilə Azərbaycan, dünya neft bazarına çıxışını təmin etmiş və qlobal enerji siyasətində mühüm rol oynamağa başlamışdır.

Əsrin müqaviləsində SOCAR ilə yanaşı, BP, Amoco, LUKoil, Statoil, Exxon, TPAO, Pennzoil, McDermott və digər beynəlxalq neft şirkətləri iştirak edirdi. Bu şirkətlərin iştirakı, müqavilənin miqyasını və əhəmiyyətini bir daha vurğulayır. Müqavilənin dəyəri təxminən 7,4 milyard ABŞ dolları təşkil edirdi və bu investisiyalar Azərbaycanın neft sənayesinin inkişafına böyük təkan verdi.

Müqavilə çərçivəsində müasir texnologiyaların tətbiqi və yeni infrastrukturların yaradılması təmin edildi. Bakı-Tbilisi-Ceyhan (BTC) neft kəməri kimi iri layihələr həyata keçirildi. Bu kəmər, Azərbaycan neftinin dünya bazarlarına çatdırılmasını təmin edərək, ölkənin enerji təhlükəsizliyini və iqtisadiyyatını gücləndirdi.

Əsrin müqaviləsi Azərbaycanın iqtisadi inkişafına, yeni iş yerlərinin yaradılmasına və ölkənin beynəlxalq nüfuzunun artmasına böyük töhfə verdi. Neft gəlirləri vasitəsilə bir çox sosial və infrastruktur layihələri maliyyələşdirildi. Bu layihələr, Azərbaycanın regionda lider ölkə kimi mövqeyini möhkəmləndirdi və xalqın rifahını artırdı.

Müqavilə, Azərbaycanın beynəlxalq neft şirkətləri ilə əməkdaşlığını gücləndirdi və xarici investisiyaların cəlb edilməsində mühüm rol oynadı. Bu əməkdaşlıq, Azərbaycanın enerji sektorunda dayanıqlı inkişafı təmin etdi və ölkənin qlobal enerji bazarındakı mövqeyini möhkəmləndirdi.

Əsrin müqaviləsi, Azərbaycanın neft-qaz sənayesində yeni bir dövrün başlanğıcı oldu və ölkənin enerji sektorunda mühüm irəliləyişlərə səbəb oldu. Bu müqavilə, Azərbaycan xalqının rifahının artırılmasında və ölkənin gələcək nəsillərinə müsbət təsir göstərəcək strateji bir addım oldu. Azərbaycanın enerji siyasətində mühüm bir mərhələni təmsil edən Əsrin müqaviləsi, ölkənin iqtisadi inkişafında və beynəlxalq aləmdə mövqeyinin möhkəmləndirilməsində əvəzsiz rol oynadı.

İslam Bafadarov,
YAP-ın gənc fəalı