BRICS, qlobal iqtisadiyyatın yenidən formalaşmasında mühüm rol oynayan bir birlikdir. BRICS termini, Braziliya, Rusiya, Hindistan, Çin və Cənubi Afrika Respublikasını (South Africa) təmsil edir. Bu ölkələrdən hər biri iqtisadi və strateji gücü ilə tanınır və birliyə daxil olan ölkələr dünyanın inkişaf edən iqtisadiyyatları sırasında yer alır. BRICS-in əsas məqsədi qlobal iqtisadiyyatda öz mövqelərini gücləndirmək, ticarət və əməkdaşlıq əlaqələrini genişləndirməkdir.
BRICS termini ilk dəfə 2001-ci ildə iqtisadçı Jim O’Neill tərəfindən təqdim edilib. Əvvəlcə bu birlik BRIC adlanırdı və Cənubi Afrika 2010-cu ildə birliyə qoşulduqdan sonra BRICS adını aldı. Bu ölkələr, qlobal iqtisadi sistemdə Qərb hegemonluğuna qarşı yeni bir güc mərkəzi yaratmaq məqsədi daşıyırdılar. 2009-cu ildə Rusiya, Hindistan, Çin və Braziliya liderləri ilk dəfə görüşərək, əməkdaşlığın dərinləşdirilməsi barədə qərar qəbul etdilər.
İqtisadi əməkdaşlıq: BRICS ölkələri arasında iqtisadi əməkdaşlığı inkişaf etdirmək, ticarət əlaqələrini genişləndirmək və qarşılıqlı investisiyaları artırmaq. Bu ölkələr dünyanın ən sürətlə inkişaf edən iqtisadiyyatlarından biri hesab olunur və birlik, qlobal iqtisadiyyatda mühüm rol oynayır.
Alternativ maliyyə institutları: BRICS ölkələri, Beynəlxalq Valyuta Fondu (BVF) və Dünya Bankı kimi Qərb təsirli maliyyə institutlarına alternativ yaratmaq məqsədi ilə Yeni İnkişaf Bankı (New Development Bank) təsis etdilər. Bu bank, inkişaf etməkdə olan ölkələrə maliyyə dəstəyi göstərmək məqsədi daşıyır. Təhlükəsizlik və sülh: BRICS ölkələri beynəlxalq arenada sülh və təhlükəsizliyi qorumaq, regional münaqişələrin həllinə töhfə vermək üçün əməkdaşlıq edir. Onlar beynəlxalq problemlərə kollektiv yanaşma sərgiləməyə çalışırlar.
BRICS ölkələri birlikdə dünya əhalisinin 40%-dən çoxunu və dünya ümumi daxili məhsulunun (ÜDM) təxminən 25%-ni təşkil edir. Bu ölkələr, təbii resurslar, əhali və sənaye gücü baxımından böyük potensiala malikdirlər. Çin və Hindistan, dünya iqtisadiyyatının əsas hərəkətverici qüvvələri arasında yer alır və Rusiya, Braziliya və Cənubi Afrika təbii resursların zənginliyi ilə tanınır. BRICS ölkələrinin qarşısında duran ən böyük çağırışlardan biri, daxili iqtisadi problemlər və siyasi qeyri-sabitlikdir. Bu ölkələrin hər birinin iqtisadi və siyasi strukturu fərqlidir və bu, bəzən əməkdaşlıqda problemlər yaradır. Məsələn, Rusiya ilə Qərb arasındakı geosiyasi gərginlik, BRICS-in fəaliyyətinə təsir göstərə bilər. Digər tərəfdən, Çin və Hindistan arasında sərhəd münaqişələri də birliyin vahidliyi üçün təhdid təşkil edir.
BRICS ölkələri, qlobal iqtisadiyyatda daha böyük rol oynamaq və beynəlxalq təsir dairələrini genişləndirmək istəyirlər. Bu məqsədlə, bir sıra layihələrə imza atırlar və yeni ölkələrin BRICS-ə qoşulması ilə birlik genişlənir. Əgər BRICS ölkələri daxili və xarici çağırışları effektiv şəkildə idarə edə bilsələr, qlobal güc balansında mühüm yer tutmağa davam edəcəklər.
BRICS, qlobal iqtisadiyyatın gələcəyində mühüm yerə malik olan bir birlikdir. Onun əsas məqsədi, inkişaf etməkdə olan ölkələr üçün ədalətli və balanslı bir iqtisadi sistem yaratmaqdır. BRICS ölkələrinin əməkdaşlığı və birliyi, qlobal iqtisadiyyatda Qərb hegemonluğuna alternativ yaratmaq üçün mühüm rol oynayır və bu, yaxın gələcəkdə də davam edəcəkdir. BRICS-in gələcəkdə daha böyük təsirə malik olması, daxili həmrəylik, iqtisadi inkişaf və beynəlxalq əməkdaşlığa bağlıdır. Bu birlik, inkişaf etməkdə olan ölkələr üçün ilham mənbəyi olmaqla yanaşı, qlobal iqtisadiyyatın yeni qaydalarını müəyyən etmək potensialına malikdir.
Azərbaycanın BRICS+ platformasına maraq göstərməsi, ölkənin son illərdə apardığı xarici siyasət və iqtisadi inkişaf strategiyası ilə əlaqədardır. Azərbaycan, iqtisadiyyatının diversifikasiyası, qeyri-neft sektorunun inkişafı və beynəlxalq ticarət əlaqələrinin genişləndirilməsi məqsədi ilə müxtəlif iqtisadi əməkdaşlıq platformalarına qoşulmağa maraqlıdır. BRICS+ bu kontekstdə, Azərbaycanın Asiya, Afrika və Latın Amerikası kimi inkişaf edən bazarlara çıxışını genişləndirmək üçün əlverişli imkan yarada bilər.
İslam Bafadarov,
YAP-ın gənc fəalı
