Azərbaycan və Şanxay Əməkdaşlıq Təşkilatı: Regional Əməkdaşlığın Yeni Perspektivləri
Şanxay Əməkdaşlıq Təşkilatı Asiyanın böyük bir hissəsini əhatə edən və əhəmiyyətli iqtisadi, siyasi, təhlükəsizlik və mədəni əməkdaşlığı təşviq edən regional bir təşkilatdır. 2001-ci ildə Çin, Rusiya, Qazaxıstan, Qırğızıstan, Tacikistan və Özbəkistan tərəfindən yaradılmış bu təşkilat, müasir beynəlxalq münasibətlərdə mühüm rol oynayır. ŞƏT-in əsas məqsədləri arasında regional sülh və sabitliyin təmin edilməsi, üzv dövlətlər arasında iqtisadi, siyasi və təhlükəsizlik sahələrində əməkdaşlığın gücləndirilməsi, terrorizm, ekstremizm və separatizmə qarşı mübarizə, eləcə də mədəni və humanitar əlaqələrin inkişaf etdirilməsi yer alır. ŞƏT-in ilk üzv dövlətləri Çin, Rusiya, Qazaxıstan, Qırğızıstan, Tacikistan və Özbəkistan idi. 2017-ci ildə Hindistan və Pakistan da tam üzv kimi təşkilata qoşuldu. Bundan əlavə, ŞƏT-in müşahidəçi statusu olan ölkələr də var ki, bunlar arasında Əfqanıstan, Belarus, İran və Monqolustan yer alır. Təşkilatın fəaliyyətində ən mühüm sahələrdən biri regional təhlükəsizlikdir. Üzv dövlətlər arasında təhlükəsizlik sahəsində əməkdaşlıq, birgə hərbi təlimlər və məlumat mübadiləsi həyata keçirilir. ŞƏT çərçivəsində üzv dövlətlər arasında iqtisadi əməkdaşlığın inkişaf etdirilməsi üçün müxtəlif layihələr və təşəbbüslər həyata keçirilir. Ticarət, enerji, nəqliyyat və infrastruktur sahələrində birgə layihələrə üstünlük verilir.
Təşkilatın mədəni və humanitar sahələrdə də fəaliyyəti genişdir. Üzv dövlətlər arasında mədəniyyət, təhsil və turizm sahələrində əməkdaşlıq artırılır, elmi və təhsil mübadilələri təşkil olunur. Son illərdə ŞƏT-in rolu və əhəmiyyəti daha da artmışdır. Təşkilatın fəaliyyəti Asiyada sülhün və sabitliyin qorunmasında mühüm rol oynayır. Üzv dövlətlərin sayı artdıqca və əməkdaşlıq sahələri genişləndikcə, ŞƏT-in beynəlxalq aləmdəki mövqeyi də güclənir.
Şanxay Əməkdaşlıq Təşkilatı, regional təhlükəsizlik, iqtisadi inkişaf və mədəni əlaqələrin gücləndirilməsi sahələrində mühüm rol oynayan bir təşkilatdır. Üzv dövlətlər arasında əməkdaşlıq və həmrəylik prinsiplərinə əsaslanan bu təşkilat, Asiyanın və dünyanın gələcək inkişafında əhəmiyyətli təsir göstərə bilər. Azərbaycan, ŞƏT-in üzvü olmasa da, bu təşkilatla əməkdaşlıq etməkdə maraqlıdır və son illərdə təşkilatın tədbirlərində fəal iştirak edir. 2016-cı ildə Azərbaycan ŞƏT-in dialoq üzrə tərəfdaşı statusunu əldə etdi. Bu status, ölkəyə ŞƏT-in fəaliyyətlərində və tədbirlərində iştirak etməyə imkan verir, eyni zamanda təşkilatın çərçivəsində iqtisadi və təhlükəsizlik məsələlərində əməkdaşlıq etmə imkanını genişləndirir. Azərbaycan və ŞƏT arasında əməkdaşlıq müxtəlif sahələri əhatə edir: Azərbaycan, ŞƏT çərçivəsində terrorizm, ekstremizm və separatizmə qarşı mübarizə sahəsində əməkdaşlıq edir. Bu sahədə məlumat mübadiləsi və birgə təlimlər təşkil olunur.
ŞƏT üzv ölkələri ilə iqtisadi əlaqələrin genişləndirilməsi Azərbaycanın maraq dairəsindədir. Ticarət, enerji və nəqliyyat sahələrində birgə layihələrin həyata keçirilməsi üçün imkanlar araşdırılır. Azərbaycan, ŞƏT-in nəqliyyat və logistika sahəsindəki təşəbbüslərinə fəal şəkildə dəstək verir. Xüsusilə, ölkənin tranzit potensialı və Bakı-Tbilisi-Kars dəmir yolu xətti kimi infrastruktur layihələri regional nəqliyyat əlaqələrinin inkişafına töhfə verir. ŞƏT çərçivəsində mədəni və humanitar sahələrdə əməkdaşlıq da vacibdir. Azərbaycan, mədəniyyət və təhsil sahəsində təşkil olunan tədbirlərdə iştirak edir və bu sahələrdə əlaqələrin gücləndirilməsinə çalışır. Azərbaycanın Şanxay Əməkdaşlıq Təşkilatı ilə əməkdaşlığı, ölkənin regional və beynəlxalq arenada mövqeyini gücləndirir. Bu əməkdaşlıq, iqtisadi inkişaf, təhlükəsizlik və mədəni əlaqələrin gücləndirilməsi sahələrində mühüm imkanlar yaradır və Azərbaycanın strateji maraqlarına xidmət edir. ŞƏT-lə əlaqələrin dərinləşdirilməsi, Azərbaycanın regional və qlobal səviyyədə daha güclü və nüfuzlu bir oyunçu olmasına kömək edir.
İslam Bafadarov,
YAP-ın gənc fəalı
