Cari ilin avqustunda Azərbaycan və Rusiya arasında keçirilən yüksək səviyyəli görüş iki ölkə arasında strateji əlaqələrin daha da möhkəmləndirilməsi və yeni əməkdaşlıq imkanlarının yaranması baxımından əhəmiyyətli bir hadisə kimi yadda qaldı. Bu rəsmi səfər Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev və Rusiya Prezidenti Vladimir Putin arasında illər boyu davam edən möhkəm tərəfdaşlığın kulminasiya nöqtəsi oldu. Səfər çərçivəsində əldə olunan nəticələr iki ölkə arasındakı siyasi, iqtisadi və humanitar əlaqələrin gələcək inkişaf perspektivlərini dərin analiz etmək üçün zəmin yaradır.
Vladimir Putinin Azərbaycana rəsmi səfəri Azərbaycan-Rusiya əlaqələrinin strateji əhəmiyyətini bir daha təsdiqlədi. Bu görüş dövlətlərarası münasibətlərin daha da dərinləşməsi və qarşılıqlı etimadın güclənməsi baxımından xüsusi xarakter daşıyır. İki liderin görüşü Azərbaycan və Rusiya arasında mövcud olan müttəfiqlik münasibətlərinin gücləndirilməsinə xidmət edir və regional təhlükəsizlik, enerji təhlükəsizliyi, nəqliyyat infrastrukturu kimi sahələrdə əməkdaşlığın yeni mərhələyə qədəm qoyduğunu göstərir.
Səfər çərçivəsində imzalanan sənədlər Azərbaycan və Rusiya arasında dostluq və müttəfiqlik münasibətlərinin güclənməsi istiqamətində önəmli addımların atıldığını göstərir. Xüsusilə 2022-ci ildə imzalanmış “Qarşılıqlı Müttəfiqlik Fəaliyyəti haqqında” Bəyannamə bu prosesin məntiqi davamı olaraq, iki ölkə arasında strateji tərəfdaşlığın daha da dərinləşdirilməsi üçün möhkəm bir əsas yaratdı.
Azərbaycan və Rusiya arasında iqtisadi əməkdaşlıq hər iki ölkə üçün strateji əhəmiyyət kəsb edir. Baş tutan səfər bu əməkdaşlığın yeni səviyyəyə çatdırılması üçün geniş imkanlar təqdim etdi. Səfər çərçivəsində müzakirə olunan iqtisadi məsələlər iki ölkə arasında ticarət dövriyyəsinin artması və yeni iqtisadi layihələrin həyata keçirilməsi üçün güclü zəmin yaratdı. Xüsusilə, nəqliyyat və logistika sahələrində birgə layihələrin həyata keçirilməsi, regionun iqtisadi inkişafına mühüm töhfə verəcəkdir.
Azərbaycanın ərazisindən keçən “Şimal-Cənub” nəqliyyat dəhlizi bu əməkdaşlığın simvoluna çevrilmişdir. Bu layihənin həyata keçirilməsi Rusiya və Azərbaycan arasında iqtisadi əlaqələrin dərinləşdirilməsi və regionda iqtisadi sabitliyin təmin edilməsi baxımından böyük əhəmiyyət kəsb edir.
2023-cü ildə iki ölkə arasında ticarət dövriyyəsinin 4 milyard dolları keçməsi əməkdaşlığın potensialını bir daha təsdiqlədi. Bu artım iqtisadi əlaqələrin nə qədər genişləndiyini və gələcəkdə daha da inkişaf etdirilməsinin mümkün olduğunu göstərir. Səfər çərçivəsində müzakirə olunan məsələlər iqtisadi əlaqələrin dərinləşdirilməsi üçün yeni imkanlar yaratdı. Xüsusilə enerji, kənd təsərrüfatı, nəqliyyat və logistika sahələrində birgə layihələrin həyata keçirilməsi, iki ölkə arasında iqtisadi əməkdaşlığın daha da inkişaf etdirilməsi üçün geniş perspektivlər açır.
Humanitar sahədə Azərbaycan və Rusiya arasındakı əlaqələr də böyük əhəmiyyət daşıyır. İki ölkə arasında mədəniyyət, təhsil və elm sahələrində əməkdaşlığın dərinləşdirilməsi, xalqlar arasında qarşılıqlı anlaşmanın möhkəmləndirilməsi baxımından mühüm rol oynayır. Azərbaycanda rus dilində tədrisin davam etdirilməsi və Rusiya təhsil müəssisələrinin Azərbaycandakı filiallarının uğurla fəaliyyət göstərməsi iki ölkə arasında humanitar əlaqələrin inkişaf etdiyini göstərir. Bu əlaqələr Azərbaycan və Rusiya arasında mədəniyyət və təhsil sahəsində qarşılıqlı anlaşmanın daha da dərinləşdirilməsinə xidmət edir.
Səfər zamanı humanitar sahədəki əməkdaşlığın genişləndirilməsi üçün yeni təşəbbüslərin irəli sürülməsi də diqqətəlayiqdir. İki ölkə arasında mədəniyyət mübadiləsinin artırılması və birgə təhsil proqramlarının həyata keçirilməsi xalqlar arasında dostluq əlaqələrinin möhkəmləndirilməsinə xidmət edəcəkdir. M.V.Lomonosov adına Moskva Dövlət Universitetinin və İ.M.Seçenov adına Tibb Universitetinin filiallarının fəaliyyəti bu əlaqələrin dərinləşməsində vacib rol oynayır və gələcəkdə də bu sahədə əməkdaşlığın daha da inkişaf etdirilməsi üçün geniş perspektivlər yaradır.
Regional təhlükəsizlik sahəsində Azərbaycan və Rusiya arasında əməkdaşlıq regionun sabitliyi və təhlükəsizliyi baxımından mühüm əhəmiyyət kəsb edir. 2023-cü ilin sentyabrından sonra regionda yaranan yeni şərait Azərbaycan və Rusiya arasında sıx qarşılıqlı fəaliyyətin zəruriliyini bir daha göstərdi. Azərbaycan öz suverenliyini və ərazi bütövlüyünü bərpa edərək regionda uzunmüddətli sülhün təmin edilməsi üçün yeni imkanlar yaratdı. Bu prosesdə Rusiya ilə sıx əməkdaşlıq regionda sabitlik və təhlükəsizliyin təmin edilməsi baxımından həlledici rol oynayır.
Azərbaycanın regional təhlükəsizlikdəki rolu onun Cənubi Qafqazda möhkəm və uzunmüddətli sülhün təmin edilməsi üçün atdığı addımlarla daha da güclənmişdir. Bu baxımdan Rusiya ilə əməkdaşlıq, Azərbaycanın regional güc kimi mövqeyini daha da möhkəmləndirir və regionda yeni təhlükəsizlik arxitekturasının formalaşmasına imkan yaradır.
Putinin bu səfəri Azərbaycan-Rusiya münasibətlərinin yeni mərhələsinə keçid üçün bir növ “katalizator” rolunu oynadı. Bu səfər iki ölkə arasında mövcud olan strateji tərəfdaşlığın daha da güclənməsinə və genişlənməsinə şərait yaratdı. İqtisadi, humanitar və təhlükəsizlik sahələrində əldə olunan nəticələr gələcəkdə Azərbaycan və Rusiya arasında əməkdaşlığın daha da dərinləşdirilməsi üçün geniş perspektivlər açır.
Bu səfər eyni zamanda Cənubi Qafqaz regionunda sabitlik və təhlükəsizliyin təmin edilməsi baxımından da xüsusi əhəmiyyət kəsb edir. Azərbaycan və Rusiya arasında mövcud olan strateji müttəfiqlik əlaqələri gələcəkdə də regionda sülhün və sabitliyin təmin edilməsi üçün əsas faktor olaraq qalacaqdır.
Əli Hüseynov,
Yeni Azərbaycan Partiyasının fəalı
