AnalitikaGündəmSiyasət

 Azərbaycanın Mərkəzi Asiya ilə inteqrasiyasını sadəcə ikitərəfli əməkdaşlıqla məhdudlaşdırmadığını, regional dialoq platformalarında aktiv iştirak etməyə çalışdığını göstərir

İlham Əliyev müsahibədə Özbəkistanı “qardaş ölkə” və “etibarlı müttəfiq” olaraq xarakterizə edib.
O, iki ölkənin ortaq tarixi, mənəvi dəyərləri, dil və mədəni irsi ilə bağlı dərin bağların olduğunu vurğulayıb.
Bu, sadəcə diplomatik bir jest deyil — Əliyev belə bir ifadə ilə strateji tərəfdaşlıqdan bəhs edir, ikitərəfli əlaqələrin gələcəkdə daha da dərinləşməsini niyyət kimi qoyur. Mərkəzi Asiya Dövlət Başçılarının Məşvərət Görüşü: Yeni Dinamika Prezident qeyd edib ki, o, Mərkəzi Asiya Dövlət Başçılarının Məşvərət Görüşündə artıq üçüncü dəfə iştirak edəcək: bu format 2023-cü ildə Düşənbədə, 2024-də Astanada keçirilib, və növbəti iclas Daşkənddə planlaşdırılır.

Bununla Əliyev, Azərbaycanın Mərkəzi Asiya ilə inteqrasiyasını sadəcə ikitərəfli əməkdaşlıqla məhdudlaşdırmadığını, regional dialoq platformalarında aktiv iştirak etməyə çalışdığını göstərir. belə bir inteqrasiya formatının siyasi, iqtisadi, nəqliyyat, enerji, investisiya, mədəni və rəqəmsal sahələrdə qarşılıqlı fayda doğuracağını düşünür.

Əliyev müsahibədə ikitərəfli ticarətin son dövrlərdə əhəmiyyətli dərəcədə artdığını qeyd edib.
2024-cü ildə ticarət dövriyyəsinin 252 milyon dollara çatdığı, 2025-ci ilin yanvar-sentyabr dövründə isə 87,5% artaraq 319 milyon ABŞ dollarına yüksəldiyi vurğulanıb.
Sərmayə sahəsində də əməkdaşlıq genişlənir: hazırda Özbəkistandan Azərbaycana, eləcə də əks istiqamətdə investisiyalar mövcuddur.

Əliyev həmçinin Azərbaycan və Özbəkistan arasında yeni bir İnvestisiya Şirkətinin yaradıldığını bildirib — bu, həm ikitərəfli iqtisadi əlaqələri dərinləşdirmək, həm də üçüncü ölkələrdə birgə layihələrə investisiya qoyuluşunu asanlaşdırmaq üçün mühüm addımdır.

Prezident Əliyev, Orta Dəhliz (“Middle Corridor”) marşrutunun strateji əhəmiyyətinə xüsusi diqqət yetirib.
Azərbaycanda “Alat” beynəlxalq ticarət limanı, Baku-Tbilisi-Qars dəmiryolu və hava nəqliyyat şəbəkəsinin güclü infrastrukturunun Mərkəzi Asiyanın yük daşımalarında əsas tranzit rolu oynadığı qeyd olunub.
Əliyev Zəngəzur Korridorunun açılmasının da strateji əhəmiyyət daşıdığını, bu koridorun Mərkəzi Asiya ölkələrinin nəqliyyat imkanlarını genişləndirəcəyini vurğulayıb.

Həmçinin hava əlaqələrinə diqqət çəkilib: Baku–Daşkənd, Baku–Samarkand, Baku–Urgenç istiqamətlərində müntəzəm uçuşların mövcudluğu əlaqələrin daha da canlandırılmasında mühüm rol oynayır. Ölkələr arasında enerji sektorunda əməkdaşlıq da prioritet sahələrdən biridir. Əliyev SOCAR-ın Özbəkistana neft məhsulları təchizatını və neft-kimya sahəsində birgə müəssisələri qeyd edib.

O, bərpaolunan enerji sahəsində də ortaq potensialdan danışıb: 2024-cü ildə Azərbaycan, Qazaxıstan və Özbəkistan arasında enerji sistemlərinin inteqrasiyasına dair strateji sənədlərin imzalanmasının əhəmiyyətini vurğulayıb.

Belə bir enerji əməkdaşlığı, regionun dayanıqlı inkişafına töhfə verə bilər və mərkəzi Asiyanın enerji təhlükəsizliyi strategiyasında mühüm yer tutur.

Prezident mədəniyyət və humanitar sahədə əməkdaşlığın da genişləndiyini deyib.
Xalqımız arasında mədəniyyət günləri, elmi mübadilə proqramları, regionlararası qardaşlaşma layihələri (məsələn, şəhərlər arasında tərəfdaşlıq) artıq real addımlarla irəliləyir.

Heç də kiçik bir detal deyil ki, Füzuli bölgəsində Mirzə Uluqbəy adına məktəbin tikintisi Özbəkistan tərəfindən dəstəklənib, bu da həm simvolik, həm də praktik mənada böyük önəm daşıyır.
Bundan əlavə, idman sahəsində əməkdaşlıq nümunəsi kimi, 2027-ci ildə futbol üzrə U-20 dünya çempionatının Azərbaycan və Özbəkistan tərəfindən birgə ev sahibliyi etmək qərarı da Əliyev tərəfindən xatırladılıb.

Prezident bir maraqlı metafor istifadə edib: ilk baxışda Xəzər dənizinin Azərbaycanı Mərkəzi Asiya ölkələrindən ayırdığı görünə bilər, amma əslində bu dəniz strateji birləşdirici xətt rolunu oynayır.
Bu ifadə sadəcə coğrafi reallığı çağrışdırmır — Əliyev üçün Xəzər dənizi, xalqlar arasında tarixi, iqtisadi və geosiyasi birliyi rəmzidir.

O, bu “birləşdirici” stratejinin ikitərəfli əməkdaşlıqda, tranzit sahəsində və regional inteqrasiya layihələrində həlledici olacağına dair vizyon təqdim edir.
Prezident müsahibədə Özbəkistana, xüsusilə də Prezident Şavkat Mirziyoyevə, Qarabağın bərpası prosesində göstərdiyi dəstəyə görə təşəkkürünü bildirib.

O, Füzulidə Mirzə Uluqbəy adına məktəbin inşasına verilən dəstəyi bir həmrəylik jesti kimi dəyərləndirir.
Aliyev, həmçinin Özbəkistan cəmiyyətinin Azərbaycanın regiondakı proseslərə artan marağını və birgə gələcək quruculuğu üçün ortaq iradə olduğunu qeyd edərək, gələcək görüşlərdə daha da geniş əməkdaşlıq perspektivlərindən danışıb. Azərbaycan Mərkəzi Asiyaya yalnız ticarət və enerji baxımından baxmır — Bakı, regionu geosiyasi və strategiya baxımından da vacib partner kimi görür. Bu, Orta Dəhliz kimi nəqliyyat şəbəkələrinin gücləndirilməsi üçün əlavə motivasiyadır.

Günel Əbdürrəhmanova,
Yeni Azərbaycan Partiyası, məsləhətçi

Oxşar Xəbərlər

Back to top button