Qonşuluq münasibətləri, beynəlxalq hüquq və regional sabitlik anlayışlarına zidd olan separatçı və ekspansionist ideyalar bəşəriyyət tarixində daim faciələrlə nəticələnmişdir. Bu baxımdan Ermənistanın bəzi siyasi dairələrinin hələ də gündəmdə saxlamağa çalışdığı “dənizdən dənizə Ermənistan” adlı sərsəm ideya həm region üçün təhlükə, həm də beynəlxalq hüquqa qarşı açıq təhdiddir.“Dənizdən dənizə Ermənistan” termini tarixi və coğrafi reallıqdan tamamilə uzaq olan bir fantaziya üzərində qurulub. Bu ideyanın mahiyyəti guya ki, Ermənistanın Qara dənizdən Aralıq dənizinə qədər uzanan “böyük Ermənistan” yaratmasıdır. Bu isə, birbaşa olaraq, Türkiyənin, Azərbaycanın, Gürcüstanın və digər region ölkələrinin ərazi bütövlüyünə qarşı irəli sürülən işğalçı niyyətlərdən qaynaqlanır.Bu konsepsiyanın kökləri 19-cu əsrin sonu və 20-ci əsrin əvvəllərinə dayanır. “Erməni məsələsi” adı altında Rusiya, Fransa və Böyük Britaniya kimi imperiyalar Osmanlı dövlətinə qarşı istifadə etdikləri alətlərdən biri kimi erməni separatizmini qızışdırmışdılar. Sonrakı dövrlərdə isə bu ideya, xüsusilə də erməni diaspor təşkilatları və radikal qruplar tərəfindən daha da şişirdilərək, Ermənistanın dövlət siyasətinə çevrilməyə çalışıldı.Lakin müasir dövrdə belə ideyaların səsləndirilməsi artıq sadəcə diplomatik deyil, həm də təhlükəsizlik baxımından narahatedici bir məsələdir. Ermənistan rəhbərliyində təmsil olunan bəzi şəxslərin bu tip təxribatçı bəyanatlar verməsi, regionda sabitliyin və sülhün bərqərar olmasına ciddi əngəl törədir. Xüsusilə də, 30 ilə yaxın bir dövrdə Azərbaycanın Qarabağ bölgəsinin işğal altında saxlanması və orada həyata keçirilən etnik təmizləmə siyasəti “böyük Ermənistan” xəyalının hansı faciələrə səbəb olduğunu açıq şəkildə göstərir.Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin 2020-ci ildə apardığı Vətən müharibəsi bu xülyanın nə qədər əsassız və mənasız olduğunu bir daha sübut etdi. Region ölkələri, xüsusilə Azərbaycan və Türkiyə bu cür ideyaların qarşısını almaqda və öz milli maraqlarını qorumaqda qətiyyətlidir. Zaman göstərdi ki, regionda davamlı inkişaf, sabitlik və tərəqqi yalnız əməkdaşlıq, qarşılıqlı hörmət və beynəlxalq hüququn prinsiplərinə sadiqlik əsasında mümkündür.Ermənistan rəhbərliyi isə bu kimi xəyali layihələr ətrafında deyil, real iqtisadi və siyasi islahatlar aparmaqla məşğul olmalıdır. Əhalisinin əksəriyyəti yoxsulluq içində yaşayan, kütləvi miqrasiyadan əziyyət çəkən bir ölkə üçün “dənizdən dənizə” iddiası yalnız cəmiyyətin diqqətini daxili problemlərdən yayındırmağa xidmət edən populist bir ritorikadır.Sonda qeyd etmək lazımdır ki, XXI əsrin çağırışları artıq işğal, irredentizm və etnik təmizləmə deyil, sülh, iqtisadi əməkdaşlıq və birgə gələcək qurmaqdır. Ermənistan rəhbərliyi və cəmiyyəti bu reallığı nə qədər tez dərk etsə, bir o qədər də tez sülh və rifah yoluna qədəm qoya bilər.
Sevinc Qəhrəmanova
Yeni Azərbaycan Partiyası,məsləhətçi
