Novruz bayramı, tarixən minlərlə il əvvələ gedib çıxan, dünyanın müxtəlif bölgələrində qeyd edilən bir təbiət və insanlıq bayramıdır. Bu bayram, xüsusən Orta Asiya, Qafqaz, Yaxın Şərq və Balkanlar kimi regionlarda böyük əhəmiyyət kəsb edir. Lakin zamanla Novruz, sadəcə regional bir bayramdan, beynəlxalq səviyyədə qeyd edilən, müxtəlif mədəniyyətlərdə qəbul edilən və təbliğ olunan bir ənənəyə çevrilmişdir. Novruz bayramının beynəlxalq müstəvidə tanıdılması, çoxsaylı dövlətlər, beynəlxalq təşkilatlar və mədəniyyətlərarası əlaqələr vasitəsilə həyata keçirilmişdir. Novruz, Fars dilində “Yeni Gün” mənasını verir və təbiətin oyanışını simvollaşdırır. Qədim Zərdüştlük inancından qaynaqlanan bu bayram, xüsusən yazın ilk gününə təsadüf edən “bəhara keçid” mərasimini simvolizə edir. Novruz, həmçinin əkinçiliklə məşğul olan xalqlar üçün yeni bir il, yeni başlanğıclar və təzələnmə deməkdir. Bu bayram, insanlar arasında birlik, dostluq və qarşılıqlı anlayışın gücləndirilməsi məqsədini daşıyır. Novruz bayramı Azərbaycan xalqının mənəvi dəyərlərinin yaşadılması baxımından mühüm əhəmiyyət kəsb edir.
Novruz bayramının beynəlxalq səviyyədə tanınmasında əsas rol oynayan təşkilatlardan biri BMT-dir. 2010-cu ildə Birləşmiş Millətlər Təşkilatı, Novruz bayramını beynəlxalq bayram olaraq qeyd etməyə qərar verdi və 21 martı “Beynəlxalq Novruz Günü” elan etdi. Bu qərar, Novruzun dünyada təbliğinə, mədəniyyətlərarası dialoqun inkişafına və müxtəlif xalqlar arasında birliyin yaradılmasına böyük töhfə vermişdir. Novruzun beynəlxalq müstəvidə tanıdılması üçün bir çox addımlar atılmışdır. Azərbaycan, Türkiyə, İran və digər Novruz bayramını qeyd edən ölkələr bu bayramın dünya miqyasında tanınması üçün müxtəlif tədbirlər keçirir. Azərbaycan, xüsusilə Novruzun UNESCO-nun Qeyri-Maddi Mədəni İrs Siyahısına daxil edilməsinə nail olmuşdur. 2010-cu ildə Novruz bayramı UNESCO tərəfindən qeyri-maddi mədəni irs kimi qəbul edilmişdir, bu da onun dünya miqyasında tanınmasının və qorunmasının əhəmiyyətini artırmışdır. Novruz bayramı, müxtəlif mədəniyyətlərdə birgə yaşayış və qarşılıqlı hörmətin təbliğinə xidmət edir. Novruzun beynəlxalq səviyyədə qeyd edilməsi, müxtəlif ölkələrin mədəniyyətləri ilə tanış olmağa və təbiətə hörmət etməyə təkan verir. Bir çox ölkə, Novruz bayramını öz təqvimlərinə daxil edib rəsmi olaraq bayram kimi qeyd edir.
Beynəlxalq müstəvidə Novruzun tanınması, bəlkə də hələ də tam olaraq hər bir ölkədə eyni dərəcədə geniş yayılmamışdır. Lakin, dünyanın bir çox nöqtəsində bu bayramın tanıdılması və təbliği davam edir. Gələcəkdə, Novruzun daha da geniş şəkildə tanınması, dünya mədəni irsinin bir hissəsi olaraq qorunması və təbliğ edilməsi mümkündür. Həmçinin, Novruzun təbiətə, təmizlik və yeni başlanğıclara olan vurğusu, müasir dünyada insanların bir-biri ilə əlaqələrini yenidən gözdən keçirməsi baxımından çox vacibdir. Novruz bayramının beynəlxalq müstəvidə tanıdılması, insanlıq tarixinin və mədəniyyətlərinin birgə irsini təmsil edən bir hadisədir. Bu bayram, hər il dünyada milyonlarla insanın təbiətə, həyatın gözəlliklərinə və qarşılıqlı anlaşmaya dəyər verməsi üçün bir fürsət yaradır. Novruzun təbliğatı, xalqlar arasında barış və həmrəylik ideallarını gücləndirərək, bir çox fərqli cəmiyyətin bir arada qeyd etdiyi bir ənənəyə çevrilmişdir. Bu ənənənin gələcəkdə də davam edəcəyinə ümid etmək olar, çünki o, sadəcə bir bayram deyil, eyni zamanda bütün dünyanın birgə təbiətə və mədəni irsə hörmət etməsini simvollaşdıran bir mesajdır.
Mətanət Cəfərova,
YAP-nın fəalı
