Azərbaycanın geosiyasi və iqtisadi maraqları baxımından ən vacib layihələrindən biri Zəngəzur dəhlizidir
Bu layihə yalnız Azərbaycanın milli maraqlarına xidmət etmir, həm də regional əməkdaşlığın və ticarətin inkişafına töhfə verir. Zəngəzur dəhlizinin açılması Azərbaycanla Naxçıvan arasında quru əlaqəsinin bərpasını təmin etməklə yanaşı, Türkiyə və Mərkəzi Asiya ölkələri arasında yeni bir strateji yolun formalaşmasına səbəb olacaq. Zəngəzur bölgəsi XX əsrin əvvəllərində Azərbaycanın tarixi torpaqları arasında yer alırdı. Lakin 1920-ci illərdə Sovet İttifaqı hakimiyyəti dövründə bu ərazi Ermənistana verildi. Bunun nəticəsində Azərbaycanla Naxçıvan arasında birbaşa quru əlaqəsi kəsildi. Uzun illər bu məsələ siyasi və iqtisadi baxımdan ciddi problemlər yaratdı. 2020-ci ildə 44 günlük Vətən müharibəsində Azərbaycanın qazandığı tarixi qələbə regionda yeni reallıq formalaşdırdı. 2020-ci il 10 noyabr tarixində imzalanmış üçtərəfli bəyanata əsasən, Zəngəzur dəhlizinin açılması nəzərdə tutulurdu. Bu dəhliz Azərbaycanın təkidli tələbi və regional inkişaf üçün vacib olması səbəbilə gündəmdə qalmaqdadır.
Bu dəhliz Azərbaycanın əsas hissəsi ilə Naxçıvanı birləşdirəcək və strateji baxımdan ölkəmizin təhlükəsizliyi və suverenliyi üçün böyük əhəmiyyət daşıyır. Hazırda Naxçıvana quru yolu ilə yalnız İran vasitəsilə çatmaq mümkündür, lakin Zəngəzur dəhlizinin açılması bu asılılığı aradan qaldıracaq. Bundan əlavə, layihə Türkiyə ilə Azərbaycan arasındakı əlaqələri gücləndirəcək və Mərkəzi Asiya ölkələrinin Avropa ilə ticarət imkanlarını genişləndirəcək. Bu marşrut Çinin “Bir Kəmər, Bir Yol” təşəbbüsünün vacib hissəsinə çevrilə bilər. İqtisadi baxımdan isə Zəngəzur dəhlizi regionda ticarət dövriyyəsini artıracaq, yeni iş yerlərinin açılmasına şərait yaradacaq və nəqliyyat sektorunun inkişafına töhfə verəcək. Azərbaycan, Türkiyə, Rusiya, İran və Mərkəzi Asiya ölkələri bu yolun açılmasından faydalanacaq. Ermənistan Zəngəzur dəhlizinin açılmasına müxtəlif bəhanələrlə mane olmağa çalışır. Ermənistan rəhbərliyi bu dəhlizin “suverenliyə təhdid” olduğunu iddia edir. Halbuki, 10 noyabr 2020-ci il bəyanatına əsasən, Ermənistan öz ərazisindən keçəcək nəqliyyat yolunun təhlükəsizliyini təmin etməyi öhdəsinə götürüb. Azərbaycan isə bu məsələdə prinsipial mövqe tutur. Prezident İlham Əliyev dəfələrlə vurğulayıb ki, Zəngəzur dəhlizi açılmalıdır və açılacaq. Azərbaycan öz ərazi bütövlüyünü təmin etdiyi kimi, bu strateji layihəni də reallaşdıracaq. Əgər Ermənistan könüllü şəkildə razılaşmasa, Bakı alternativ yollar üzərində işləyəcək. Artıq İranla “Araz Dəhlizi” kimi alternativ marşrutlar barədə müzakirələr aparılır. Zəngəzur dəhlizi Azərbaycanın milli və iqtisadi maraqlarına tam cavab verən strateji layihədir. Bu yolun açılması regional inkişafı sürətləndirəcək, beynəlxalq ticarət imkanlarını artıracaq və Azərbaycanın geosiyasi mövqeyini daha da gücləndirəcək. Ermənistanın bu prosesə mane olmaq cəhdləri uğursuzluğa məhkumdur, çünki bu layihə təkcə Azərbaycanın deyil, bir çox ölkənin maraqlarına xidmət edir. Azərbaycan bu məsələdə qətiyyətlidir və Zəngəzur dəhlizi mütləq həyata keçiriləcək.
İsmayıl Nağızadə,
YAP-ın gənc fəalı
